Terug in de tijd
Hoe kom je erachter hoe het allemaal begonnen is? Een duik in de archieven ligt voor de hand.
Enig speurwerk in de verwarmingskelder van de school leverde naast een hoop stof en spinnenwebben twee boeken op met handgeschreven notulen van ‘de Stichting ter bevordering van het R.K.onderwijs te Bennekom’ oftewel het schoolbestuur. Zij beslaan de periode van 20 mei 1959 tot en met 19 oktober 1966. In deze jaren werd er 15 tot 20 keer per jaar vergaderd, vaak ‘ten huize van meneer Pastoor’, soms door het voltallige bestuur, maar in ieder geval door het dagelijks bestuur. Dankzij de minutieuze verslaglegging van de notulisten krijg je een idee wat er allemaal voor kwam kijken een school op te richten, te bouwen en draaiende te houden.
Allereerst werd op 20 mei 1959 het bestuur officieel opgericht en startten ze voortvarend met het aanvragen van een voorlopig voorschot aan het kerkbestuur door de pastoor ‘ten einde de allernoodzakelijkste benodigdheden voor het schoolbestuur aan te kunnen schaffen’ (een bedrag van wel 250 gulden). Ook werd het kerkbestuur verzocht een verlof tot oprichting van een R.K.school bij de bisschop aan te vragen. Via intekenlijsten in de kerk en bezoeken aan de parochianen peilde het bestuur de belangstelling voor zo’n school. Eind 1959 viel de keuze op een terrein aan de Acacialaan. Na toestemming van de Inspecteur van het onderwijs gaf het bestuur in december 1959 de architecten Wiegerinck en Van Balen te Arnhem de opdracht een school met zes klassen te ontwerpen en werd er een noodgebouw voor het huisvesten van de kleuterschool overwogen. De belangstelling van ouders hield nog niet over en het vereiste aantal leerlingen zou in het begin zeker niet gehaald worden. Toch werd er 1960 er een bedrag van 45.000 gulden geleend (tegen een rente van 4,94%) o.a. voor de aankoop van de grond aan de Acacialaan (à 20.000 gulden). In juni 1961 wordt aan de ‘huisachitecten’ de opdracht gegeven om naast de te bouwen school ook een kleuterschool te ontwerpen.
Ongeduldig
Na ruim twee jaar vergaderen begint de tijd te dringen. Het bestuur wil graag in het najaar van 1962 starten met de lagere school en vraagt aan het kerkbestuur of ze het parochiezaaltje kunnen gebruiken als noodvoorziening. Gelukkig verzekerde mijnheer pastoor hen van zijn volle medewerking. Aan de Inspecteur wordt gevraagd het parochiezaaltje te keuren om er eventueel in september te starten met een eerste klas en zo mogelijk een tweede klas. In de zomer was het schoolbestuur druk met de sollicitatieprocedure voor een hoofdonderwijzer voor de lagere school. Op 25 augustus 1962 kwam de uiteindelijke goedkeuring voor de bouw van een lagere school en onmiddellijk begon de Beton en Utiliteitsbouw N.V. Oosterhout te Wijchen met de bouwactiviteiten aan de Acacialaan. Het nieuwe schoolseizoen breekt aan en Pastoor A.A.J. Willigenburg schrijft in de parochiekroniek over 31 augustus enthousiast: ‘Weer feest. Opening van onze voorlopige school in de parochiezaal en installatie van ons schoolhoofd dhr. Konst.’ Konst geeft dit eerste schooljaar zelf les aan de eerste klas met 19 en een tweede klas met 4 leerlingen.
De pastoor schrijft over deze ‘inwoning’ in de parochiekroniek bij 3 september (de eerste schooldag): ‘Voor ondergetekende toch wel een zeer prettige zaak: vijf maal daags spelende kinderen op het kerkplein , en onderwijs onder hetzelfde dak als waaronder de Lieve Heer woont. Ik geniet er nog dagelijks van.’
Gedenksteen
Op 28 november was de bouw zo ver gevorderd dat de gedenksteen in de muur rechts van de ingang geplaatst kon worden. Een citaat van deze happening uit het verslag door pastoor Willigenburg in de parochiekroniek: ‘De eerste klassertjes voerden op een trekkar de steen aan, die door drie leden van het schoolbestuur werd bevestigd. Ondergetekende zegende de steen en toen werden de prijzen uitgereikt aan de winnaars van de tekenwedstrijd met als motto: de tekeningen van de architect zijn zoekgeraakt, wie tekent er een nieuwe school?
Het is een prachtige gedenksteen, met de zeer mooie en toepasselijke tekst van Jan Leijten: ‘Vorm onze lippen naar het Zuivere Woord. Leven van God. Leef blijde in ons voort. Toch wel heel wat zinvoller dan het traditionele: Eerste steen gelegd door…… Na de gedenksteen zijn er intussen alweer duizenden andere stenen gemetseld, alle kozijnen van ramen en deuren zijn geplaatst en het hoogste punt is al bereikt. U moet maar eens gaan kijken. Men kan nu als goed zien hoe de school eruit zal zien. Het wordt een mooi gebouw met veel glas en flinke ruimtes.’ De pastoor wist toen als wat PR was.
Spannend
Uit het jaarverslag van 1963: ‘Het jaar 1963 is voor ons, en naar alle waarschijnlijkheid voor al de nog volgende besturen een jaar geweest, welke in belangrijkheid niet te overtreffen is.’
Het begon rustig, want in de eerste maanden van dat jaar lag de bouw lang stil wegens aanhoudende strenge vorst. In maart komt er weer schot in de bouw, de staalconstructie komt er eind maart in. In juni is de school glasdicht en kan de schilder beginnen. Op de vergadering van 26 augustus doet de voorzitter van het schoolbestuur de verheugende mededeling dat de lagere school zo goed als klaar is. Het bestuur heeft in de loop van 1963 naast schoolhoofd Konst de onderwijzers dhr. van Krevel en dhr. Kopijn en onderwijzeres juffrouw Nieraeth aangenomen voor het nieuwe schoolseizoen. Eind augustus is het nog even spannend. Het aantal leerlingen dreigt te zakken onder het minimum. ‘Daarom zullen er nog instanties bewerkt moeten worden dit in verband met nieuwkomers in Bennekoms nieuwbouw’, aldus het bestuur.’ Ook gaan leden van het schoolbestuur gaan op huisbezoek om leerlingen te ronselen.
Opening
De laatste dag van augustus 1963 is het zover: de St. Alexanderschool kan geopend worden. Het bestuur spreekt af in ‘jacket zonder hoed’ aan te treden op deze heugelijke dag. De plechtigheid begint met een heilige mis voor ouders, kinderen en genodigden in de parochiekerk. Vervolgens zegent de pastoor de school eerst buiten en dan binnen alle lokalen en de kruisbeelden. Voorzitter van het bestuur J.J. Stadhouders opent in de hal de school officieel. Pastoor Willigenburg biedt bij deze gelegenheid de school een aquarium aan. ’s Middags zijn er voor de leerlingen kinderspelen georganiseerd door het oudercomite en de parochieraad.
In de notulen staat geschreven over de eerste schooldag op 2 september 1963: ‘Nadat de kinderen, nog wat onwennig, hun plaatsen hadden ingenomen kon er worden geteld. Het mooie, maar o zo tere aantal van 113 was gehaald.’
Kleuterschool
De oprichting van de kleuterschool is een verhaal apart. Het schoolbestuur overwoog in 1961 een noodschool, maar er wordt een andere oplossing gevonden. Op 15 januari 1962 start de R.K.Kleuterschool onder leiding van juffrouw van Geel in een tijdelijk onderkomen, namelijk het OBK-gebouw aan de Molenstraat, dat hierdoor ‘op zaterdagmorgen voor OBK niet disponibel was’. Het aantal kleuters haalde bij lange na niet de vereiste dertig, maar het bestuur heeft ondertussen besloten ook niet-katholieke kleuters toe te laten. Ze wagen het erop ‘aangezien het aantal echter over aan aantal jaren aan een gemiddelde van 30 behoefte te komen, is het werkelijk aantal, waarmee gestart wordt, niet van essentieel belang’ aldus de notulen. Hoewel de architecten begin 1962 het ontwerp voor een kleuterschool aan het schoolbestuur voorleggen en het bestuur het plan direct bij de gemeente Ede indient, constateert het bestuur in de zomer van 1963 dat de gemeente Ede de aanvraag voor de kleuterschool vermoedelijk anderhalf jaar achtergehouden heeft. In het derde kwartaal kwam eindelijk de bouwvergunning voor de kleuterschool af en kon deze worden aanbesteed. Op 6 oktober 1965 kon de kleuterschool eindelijk worden geopend, geheel in de traditie met een heilige mis voorafgaande aan de officiële opening. Dit keer vond de inzegening ’s avonds plaats. De nieuwe pastoor Reinhard wijdt de kleuterschool in aanwezigheid van de nieuwe kleuterjuffrouw Bonnerman en de ouders van de kleuters. In 1966 schrijft het bestuur in haar jaarverslag: ‘De bouwperikelen zijn althans voor dit bestuur tot het verleden gaan behoren (gelukkig!)’
Kunst
Zowel bij de bouw van de lagere school als bij de bouw van de kleuterschool is er volgens de toen vrij nieuwe regeling ter waarde van 1 % van de bouwkosten een kunstwerk besteld. Voor de lagere school was dit een kunstwerk van Chris v.d. Berg uit Arnhem. Het stelt de wereldbol voor met daarop spelende kinderen. Het is uitgevoerd in brons en dus loodzwaar. Voor de bevestiging is toentertijd de hulp van de architect ingeroepen. Dit kunstwerk hangt, sinds de laatste verbouwing iets verschoven ten opzichte van zijn oorspronkelijke plaats, nog steeds in de hal van de school. Voor de kleuterschool is de keuze van het schoolbestuur gevallen op een kunstwerk van Lex Vervoorst. Dit werk, ‘kinderen op fietsen’ uitgevoerd in staal, zit nog steeds op zijn oorspronkelijke plaats aan de gevel van de kleuterschool.
Schoolbrochure
Voorjaar 1963 besluit het bestuur een wervingsboekje te maken om het nieuwe schooljaar met voldoende leerlingen te kunnen starten. Pastoor Willigenburg sprak in de eerste brochure van de nieuwe school zijn vreugde uit dat het in Bennekom vanaf september 1963 eindelijk zo ver was: een katholieke school ‘waarin uw eigen katholieke opvoedingswerk in dezelfde geest word aangevuld en voortgezet’. Zijn aanbevelende woorden: ‘een normale katholieke school onder uitstekende leiding en in een modern fris gebouw’ Toch voorzag hij een probleem. ‘Voor het overgrote deel van onze katholieke kinderen betekent een eigen school tevens een afscheid van een andere, waar ze goed onderwijs genoten hebben en waar u vermoedelijk geen enkele reden tot klagen over hebt gehad.’ Hij hoopt de ouders van potentiële leerlingen over de streep te trekken met de woorden: ‘Wij hopen van harte dat u over uw aarzeling zult willen heen stappen en het grote goed van een eigen katholieke school hoger zult aanslaan dan het bezwaar van het van school veranderen. Wij van onze kant verzekeren u, dat onze eigen katholieke school uitstekend onderwijs zal geven – aansluiting gevend aan alle vormen van voortgezet onderwijs.’
oorzitter van het schoolbestuur Stadhouders beschrijft in het boekje ‘Hoe het worden zal’. Hij attendeert de ouders op de centrale ligging van de school in de woongemeenschap Bennekom namelijk aan de Acacialaan ‘op minder dan 100 meter van een bushalte, waar zowel de bus uit richting Wageningen-Hoog als die uit de richting Wageningen stoppen.’ Ook wijst hij op de tweede toegang vanaf de Laarweg. ‘Op deze wijze wordt de toegang voor de kinderen die ten zuiden van het terrein wonen nog vergemakkelijkt.’
Vervolgens beschrijft hij de school precies zoals het hoofdgebouw nu nog is. Of eigenlijk was vóór de laatste verbouwing. Hij roemt de ‘brede lichtgordel’ in de hal ‘die bijzonder geschikt voor handenarbeid, voor ouderavonden en toneelvoorstellingen door de kinderen.’ Ook prijst hij de lichte lokalen aan. Hij besluit zijn verhaal met: ‘Kortom te veel om allemaal te beschrijven. Komt u maar eens kijken als het allemaal klaar is en bovenal laat uw kinderen profiteren van deze nieuwe mogelijkheden.’
Pastoor Willigenburg noemde de dag van de opening ‘de mooiste dag in de parochie na de opening van de kerk in 1957’. Hij bood de school als cadeau een aquarium. Citaat uit de plaatselijke krant: ‘Op geestige wijze lanceerde de spreker een serie spreekwoorden aan het adres van de leerkrachten verband houdend met vis en water, o.a. dat zij niet mogen samenscholen tegen het bestuur, maar wel schoolzwemmen.’
Tot groot verdriet van het schoolbestuur werd pastoor Willigenburg begin 1964 overgeplaatst naar Zwolle en opgevolgd door pastoor Reinhard, die ook een goed pleitbezorger voor de St. Alexanderschool bleek te zijn. Uit de notulen van het schoolbestuur: ‘Zelfs in het zakelijke vlak heeft pastoor Reinhard bereikt dat het bestuur weer frank en vrij door het dorp kan gaan van schulden en smetten der waarborgsommen vrij’.
